Wrocław - wieża ciśnień

Historia wodociągów Wrocławia sięga okresu średniowiecza. Pierwsze informacje o zaopatrzeniu miasta w wodę pochodzą z XIII wieku. W roku 1272, książę krakowski i wrocławski Henryk IV, nadał miastu wieczyste prawo do użytkowania " rurociągu wodnego ", wspominają o tym akcie nadania kroniki z 1386 roku. Wodociągi wrocławskie pierwotnie składały się z koła czerpakowego z przymocowanymi do boków skrzyniami. Woda z Odry była pompowana do miedzianych zbiorników, a następnie drewnianymi rurami doprowadzana do miasta.

Kompleks wodociągowy został powiększony o "Matthiaskunst", zbudowany w 1539 roku i przebudowany w 1607 roku. Składał się on z 4 pomp napędzanych kołem wodnym. Oprócz tych dwóch mechanizmów wodnych istniała jeszcze "Plumpenhäuschen", zbudowana w 1588 roku, oraz "Kätzelkunst", zbudowana w 1596 roku.

Ogólna zasada działania wież ciśnień we Wrocławiu

Zasada działania wieży ciśnień opiera się głównie na wykorzystaniu grawitacji do utrzymania ciśnienia w sieci wodociągowej. Oto podstawowe kroki, które opisują zasadę działania wieży ciśnień:

  • Zbieranie wody: Woda jest dostarczana do wieży ciśnień z różnych źródeł, takich jak ujęcia wodne, studnie czy stacje pomp. System rur transportuje wodę do zbiornika umieszczonego na szczycie wieży.

  • Magazynowanie wody: Woda gromadzona jest w dużym zbiorniku na szczycie wieży. Dzięki umieszczeniu zbiornika na odpowiedniej wysokości, grawitacja generuje ciśnienie, które napędza dostarczanie wody do sieci.

  • Ciśnienie grawitacyjne: Zbiornik na wodę na szczycie wieży działa jak magazyn energii potencjalnej. Grawitacja sprawia, że woda z zbiornika opada w dół rur wodociągowych, co generuje ciśnienie wodociągowe w całej sieci.
  • Stabilizacja ciśnienia: Główną funkcją wieży ciśnień jest utrzymanie stałego ciśnienia w sieci wodociągowej. Dzięki zasadowi grawitacyjnemu ciśnienie jest równomierne, co umożliwia skuteczne dostarczanie wody do odbiorców.

  • Regulacja przepływu: Wieże ciśnień pozwalają na kontrolowane dostarczanie wody do sieci, co jest istotne w przypadku zmian w zapotrzebowaniu. Mogą również pomagać w zabezpieczaniu przed nagłymi wstrząsami hydraulicznymi w sieci.

  • Zrównoważony dostęp do wody: Wieże ciśnień pełnią również funkcję magazynu wody. W okresach niskiego zapotrzebowania woda jest gromadzona, a w okresach wysokiego zapotrzebowania może być uwalniana z zbiornika.

W skrócie, wieża ciśnień wykorzystuje grawitację do utrzymania ciśnienia w sieci wodociągowej i dostarczania wody do odbiorców w sposób stabilny i kontrolowany. Dzięki temu systemowi możliwe jest efektywne funkcjonowanie infrastruktury wodociągowej, a także zapewnienie nieprzerwanego dostępu do wody, nawet w przypadku awarii innych elementów systemu.

Wieża ciśnień przy ulicy Wiśniowej we Wrocławiu 


Wieża ciśnień Borek we Wrocławiu jest jedną z najpiękniejszych wież ciśnień w Europie. Obiekt został zaprojektowany został przez niemieckiego architekta - Karla Klimma , który pochodził z Wrocławia. Karl był również radcą budowlanym, wykładowcą Szkoły Rzemiosł Budowlanych we Wrocławiu. W grudniu 1909 został uhonorowany Orderem Orła Czerwonego IV klasy. Karl Klimm w swoich dziełach architektonicznych reprezentował bardzo bogaty wachlarz form historyzmu z elementami secesyjnymi.

Wieża ciśnień przy ulicy Wiśniowej we Wrocławiu jest budowlą monumentalną, a jej styl wyznacza historyzm. Sięgająca imponujących rozmiarów - około 62 metrów od czasów jej wzniesienia była architektoniczną dominaturą centrum Wrocławia, a także wizytówką miasta wyrastającą z dalszych zakątków okolic Wrocławia. 

Wieża ciśnień od samego początku swojego istnienia zaopatrywała mieszkańców Wrocławia w bieżąca wodę. Była również wykorzystywana do celów turystycznych. Na wysokości około 42 metrów ulokowana została galeryjka widokowa, z której turyści podziwiali panoramę miasta, przy dobrej pogodzie obnażała się panorama Sudetów ze Śnieżnikiem.

Wieża ciśnień - budowa

Wieża ciśnień przy ulicy Wiśniowej we Wrocławiu w swojej architektonicznej charakterystyce przypomina raczej średniowieczną katedrę lub krzyżacki zamek. Tradycyjnie wieża ciśnień składa się z :

  • Podstawy - zaadoptowanej na potrzeby administracyjne. W tym celu zamiast masywnego cokołu występującego w większości tego typu obiektów, wzniesiono dwupiętrowe domy, który podzielone są tytanicznymi filarami wykonanymi z czerwonej cegły. Ten zminimalizowany w kontraście do reszty wieży zespół budynków administracyjnych posiada reprezentatywne portale wejściowe w kształcie łuków, skromne oszklenie w postaci okiennic występujących jako biforia, triforia oraz sporadycznie pojedynczo. Cechą charakterystyczną budynku od frontowej strony jest trójkątny szczyt nawiązujący do gotyckiego stylu.
  • Trzonu - składającego się z monumentalnych podpór zespolonych łukiem i ogromnej przestrzeni miedzy nimi, sprawiających wrażenie akweduktu zamkniętego w kole i wypełnionego pustą luką wewnątrz. Całość konstrukcji wieńczy sześcioboczny gzyms udekorowany bogatym w różnorodne detale architektoniczne fryzem.
  • Głowicy - ogromnej ośmiobocznej bryły udekorowanej gzymsami, które akcentują w głowicy wieży ciśnień kolejne kondygnacje. Dość szczegółowo zostały zaakcentowane okna, które zostały sprowadzone do centrum bryły i ujęte poprzez swoje położenie w średniowieczne triforia. Całość górnej konstrukcji wieńczy szczyt w formie gotyckiej wieży z dachem hełmowym i smukłym szpicem. Wieża - umiejscowiona jest w bocznym fragmencie wieży. Dzieli się na wiele kondygnacji, w wnętrzu funkcjonowała niegdyś winda. Boczna wieża swoim smukłym kształtem nawiązuje do średniowiecznych świątyń.
Wieża ciśnień niemal w całości wykonana jest z cegły. Posiada mnóstwo ciekawych rzeźb :

Trytona z Nimfą, interesującą inskrypcję " "Nie szukaj przyjaciela w piwie i winie, one przynoszą krótką radość; będziesz jeszcze wesoły jako starzec, weź mnie więc do swej piersi " oraz inne ciekawe płaskorzeźby.



Wieża ciśnień została wybudowana w latach 1866- 1871 za bagatelną sumę 3 mln marek. 1 sierpnia obiekt obchodził sto pięćdziesięciolecie od dnia pierwszego uruchomienia wieży ciśnień. Można więc powiedzieć, że obiekt swoje przeżył i stanowi prawdziwą pamiątkę industrialną ubiegłych czasów.
Wieża ciśnień " Na Grobli " o całkowitej wysokości 40 metrów, została zaprojektowana przez niemieckiego architekta Hansa Zimmermanna. Obiekt miał sprostać wymaganiom zaopatrzenia około 200 tyś mieszkańców Wrocławia w wodę.

Wieża ciśnień została wzniesiona jako obiekt w kształcie bryły na planie kwadratu. Materiałem użytym do budowy gmachu była czerwona cegła. Architektura wieży ciśnień została zwężona do harmonicznie ułożonych na ścianach wieży lizen, połączonym arkadami i zwieńczonych fryzem ceglanym wspartym na gzymsie koronującym. Obiekt posiada czworoboczne, płaskie zadaszenie z mała wieżyczką wentylacyjną na środku.

Wnętrze wieży zostało wyposażone w stalowy  nitowany zbiornik na wodę ( drugi zbiornik został dołączony parę lat później). Magazynowany zasób wody wynosił  4150 m³. Wieża ciśnień posiada jedną z najstarszych suwnic datowaną na rok 1871.

Wieża jest zamknięta dla zwiedzających od 1964 roku

Historia wodociągów we Wrocławiu

W 1596 roku miasto posiadało całkowite zaopatrzenie w wodę w ilości około 3000 m3, na 24 godziny, woda była doprowadzona do miasta drewnianymi rurami. Próba wymiany drewnianych rur na żelazne podjęta w 1784 roku nie przyniosła korzystnego rezultatu z powodu silnego, tworzenia się rdzy w tych rurach, w 1825 roku w mieście było jeszcze 13 400 metrów drewnianych rur.

W 1824 roku spłonęła " Matthiaskunst ", a w 1827 roku, aby uniezależnić się od zmieniającej się siły wody, zainstalowano tu parową stację pomp, która działała do 1872 roku. W 1840 r. postanowiono wybudować nową, większą pompownię wykorzystującą siłę wody z młyna czołowego, która miała zastąpić wszystkie pompownie.
Ten nowy mechanizm, zbudowany w latach 1842 - 1845, po przebudowie w latach 1921/22 dział do 1945 roku i produkował około 7000 m3 niefiltrowanej wody odrzańskiej na dobę.

Mimo że oddanie do użytku tego mechanizmu przyniosło znaczną poprawę zaopatrzenia w wodę śródmieścia, problem zaopatrzenia miasta w wodę nie był uważany za rozwiązany. Wręcz przeciwnie, pobudził on tylko pragnienie bardziej obfitego zaopatrzenia w wodę całego obszaru miasta, wodę, która mogłaby być wykorzystywana zarówno do picia, jak i do codziennego użytku.

Po długich negocjacjach, wiosną 1867 roku rozpoczęto prace nad nowym wodociągiem w " Weidendamm ", który miał dostarczać wodę odrzańską oczyszczoną przez filtry piaskowe.
Otwarcie zakładu nastąpiło 1 sierpnia 1871 roku. W kolejnych latach zakład był rozbudowywany zgodnie z rozbudową miasta poprzez budowę nowych filtrów i zbiorników na czystą wodę oraz instalację nowych maszyn i kotłów. Pod koniec lat 90. XX wieku profesor dr Elügge, Geh. Med.-Rat we Wrocławiu, z higienicznego punktu widzenia opowiedział się jednak przeciwko dalszemu wykorzystywaniu przefiltrowanej wody rzecznej do zaopatrzenia miasta. 

Chciał, aby w jej miejsce pojawiły się wody gruntowe. Dzięki jego staraniom udało się nakłonić władze miasta do wyrażenia zgody na budowę zakładu zaopatrzenia w wodę gruntową na nizinie Odra-Ohla powyżej Wrocławia. Budowę nowego zakładu rozpoczęto w 1901 roku, a uruchomiono go pod koniec 1904 roku. Od samego początku działał bez zarzutu, ale szybko okazało się, że rzeczywista wydajność wodociągu jest niższa od wyliczonej.

W nocy z 28 na 29 marca 1906 roku, po częściowym zalaniu obszaru wód gruntowych i długim okresie suszy, nastąpiła nagła zmiana jakości wody z siłą katastrofy. Dotychczas obojętna lub lekko zasadowa woda zareagowała kwasowo. Zawartość kwasu siarkowego i wapna wzrosła czterokrotnie. Zawartość żelaza była nadzwyczajnie zwiększona, a zawartość manganu została wykryta po raz pierwszy. Chociaż początkowo żelazo zostało całkowicie usunięte przez Rieslera, to w obliczu manganu siarczan zawiódł całkowicie, a konsekwencje katastrofy były bardzo poważne z ekonomicznego punktu widzenia. Natychmiast podjęto najbardziej wszechstronne działania w celu wyeliminowania nieszczęścia. 

Jednak wszelkie próby jak najszybszego przywrócenia pełnej sprawności systemu zaopatrzenia w wody podziemne początkowo okazały się daremne, a w celu zapobieżenia niedoborowi wody, rozbudowano zaopatrzenie w wodę z rzek. W ten sposób zlikwidowano powstałą klęskę wodną, chociaż dwie trzecie całego zapotrzebowania na wodę musiało być wykorzystane jako przefiltrowana woda odrzańska zamiast wody gruntowej. Dopiero w 1915 r. uporządkowano system zaopatrzenia w wodę gruntową poprzez wybudowanie nowych studni wód gruntowych w pobliżu Odry oraz utworzenie stawów przesiąkowych, do których doprowadzano nieoczyszczoną wodę z Ohle, aby wzbogacić wody gruntowe, dzięki czemu obecnie do zasilania wykorzystywane są wyłącznie wody gruntowe. 

System filtracyjny zakładu w Weidendamm został w latach 1920/22 udoskonalony przez zainstalowanie systemu szybkiego filtrowania ze zbiornikami sedymentacyjnymi w górze rzeki oraz przez zainstalowanie filtrów demanganizacyjnych.

 Zakład znajdował się u wylotu dawnej  Herrenstraße "an den Mühlen ". Woda pobierana była z Odry ,nie była  filtrowana. Później wykorzystywano ją tylko do płukania kanałów i czyszczenia kamieni. Instalacja składała się z 2 pomp wirowych napędzanych elektrycznie oraz napędzanych elektrycznie pomp odśrodkowych. Woda była pompowana na wysokość 20,4 m. Wydajność wynosiła 7000 m3 w ciągu 24 godzin. 36 studni publicznych było również utrzymywanych przez stare wodociągi.

Wodociąg przy dawnej ulicy " Weidendamm " .

Wodociąg położony był na lewym brzegu Odry na wschód i powyżej miasta i zajmował łączną powierzchnię 26 ha. Teren był zamknięty przez rzekę Oławę. Plan terenu dawał obraz całego zakładu. Służył on do filtracji, odfermentowania i odmangania wód podziemnych: w każdej chwili mógł zostać przebudowany w celu zaopatrzenia miasta w wodę odrzańską. Zakład składał się z dwóch basenów wstępnego oczyszczania o powierzchni wody ok. 1550 i 5900 metrów kwadratowych. Pomiędzy mniejszym basenem wstępnym a ulicą "Am Weidedamm" wznosił się budynek maszynowy, który na całej swojej powierzchni był podwyższony jako wieża ciśnień. Ma on powierzchnię 31 na 32 m. i ma 40 m wysokości do głównego gzymsu.

Przestrzeń wewnętrzna podzielona była na 4 równe pomieszczenia dwoma przegrodami ustawionymi pod kątem prostym do siebie. W pomieszczeniu północno-wschodnim znajdowały się maszyny pompowe zainstalowane w 1902 r.: 2 pionowe, dwukierunkowe, szybko działające maszyny pompowe. Dwie pionowe, dwustronnie działające, szybko działające maszyny Woolfa, obsługujące jednostronnie działające pompy dwuskładnikowe systemu Bergmansa. Każda z nich pompuje 1100 cbm wody do zbiornika podwyższonego z prędkością 6000 obrotów na godzinę.

W części północno-zachodniej zainstalowano w 1924 roku pompę turboodśrodkową o wydajności godzinowej 1800 m3. W pomieszczeniu południowo-zachodnim zainstalowano 2 maszyny Woolfa dwustronnego działania z kołem zamachowym. Obsługiwały one 2 pompy wysokociśnieniowe dwustronnego działania, każda o wydajności 1000 m3 na godzinę przy 900 obrotach.

W pomieszczeniu południowo-wschodnim znajdowały się 2 turbiny parowe, z których każda obsługiwała pompę odśrodkową o wydajności godzinowej 1200 m3 oraz generator prądu stałego o mocy 110 kW. Ten ostatni służył do zasilania zakładu w energię elektryczną.

Nad maszynami, na wysokości 31,35 m nad posadzką, znajdowała się kuta wieża, składająca się z 2 połówek. 6,30 m głębokości o pojemności 4125 m3.

Na wschód od budynku maszyn znajdowała się stara kotłownia z 3 kombinowanymi kotłami płomieniówkowo-rurkowymi tej samej wielkości i trzema kotłami dwupłomieniówkowymi, każdy o powierzchni grzewczej 95 m kw. Również kotły te wyposażone były w przegrzewacze. Woda zasilająca kotły była oczyszczana przez system Reiserta. W budynku maszynowym dołączonym do kotłowni wschodniej, tj. w budynku maszynowym przy kotłowni wschodniej zainstalowane są trzy poziome, dwukierunkowe maszyny zespolone, które napędzały podwójne pompy nurnikowe. Z prędkością 3600 obrotów na godzinę każda maszyna pompowała  na filtry 1300 m3 wody odrzańskiej. W tym budynku znajdowała się również stojąca maszyna studzienna złożona z dynamem bocznikowym prądu stałego sprzężonym bezpośrednio, stanowiącym rezerwę dla elektrycznej pracy oświetlenia zakładu.

Na zachód od nowej kotłowni znajdował się stary zbiornik wody czystej składający się z dwóch połówek i mieszczący 2150 m3. Byłon murowany i sklepiony; nad nim znajdował się budynek mieszkalny urzędników z magazynem. Oprócz wyżej wymienionych budynków na tej posesji znajdował się również budynek warsztatowy, szopa próbnika rur oraz budynek stróża.
Na terenie położonym na południe od ulicy "Am Weidendamm" znajdowały się 4 filtry otwarte, Riesler ze zbiornikiem akumulacyjnym żelaza, dwa zbiorniki wody czystej, filtry demanganizacyjne, baseny sedymentacyjne i system szybkiego filtrowania.

Całkowita powierzchnia filtrów wynosiła 22 700 metrów kwadratowych. Ściany boczne filtrów otwartych 1-4 są nachylone były do wewnątrz i uszczelnione względem gruntu gliną. Dopływ wody surowej odbywał się przez półokrągły taras składający się z kilku stopni, odpływ wody przefiltrowanej od dołu przez ażurowy murowany kanał znajdujący się w przekątnej filtra, do którego w narożniku filtra podłączona była rura prowadząca do zbiornika wody czystej.  Podczas czyszczenia filtrów następowało ich spuszczenie w dół.
Złoże filtracyjne wykonane było z czystego piasku po nim następowały warstwy nośne z drobnego i grubego żwiru, po którym znajdował drobny i gruby żwir, kamienie polne i kamienie z kamieniołomów.

Riesler

Riesler składał się z 2 sekcji po 7 komór każda. Surowa woda przepływa przez drewniane koryta o wysokości 3 m, przez które powietrze przepływa z dołu do góry. Całkowita powierzchnia oddziaływania wynosi. 720 metrów kwadratowych. Z Rieslera woda przepływa do basenów sedymentacyjnych, stamtąd do systemu filtrów szybkich, przez filtry odmanganiania i do zbiorników wody czystej. Riesler był połączony z żeliwnym zbiornikiem sedymentacyjnym za pomocą rur zamykanych klapami. Oba zbiorniki sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubitego z prostymi ścianami wewnętrznymi i miały powierzchnię 3000 metrów kwadratowych każdy. Dopływ wody surowej odbywła się przez szczeliny w ćwierć okrągłej ścianie.  Odprowadzenie wody po wstępnym oczyszczeniu odbywało się po przeciwnej stronie wlotu w kanałach przelewowych do instalacji szybkiej filtracji.

Składała się ona z 20 filtrów, każdy o powierzchni 54 metrów kwadratowych, które były czyszczone zgodnie z systemem Reiserta poprzez usuwanie osadu za pomocą sprężonego powietrza. Instalacja jest zadaszona i połączona z budynkiem maszynowym, w którym znajdują się sprężarki wytwarzające sprężone powietrze oraz kotły powietrzne.

Z filtrów szybkich woda, która została już całkowicie oczyszczona, przepływała do dwóch filtrów demanganizacyjnych, aby usunąć ewentualne związki manganu, które mogły być jeszcze obecne. Miały one po 3000 metrów kwadratowych powierzchni i podobnie jak baseny sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubijanego o prostych ścianach wewnętrznych.

Filtry te były wypełnione zgodnie z systemem Puecha: perforowanym kamieniem cementowym, żwirem o 4 ziarnach i piaskiem rzecznym. Z tych filtrów filtrat przepływał do dwóch zbiorników wody czystej, które wykonane były z betonu ubijanego i przykryte pokrywami Moniera (Joseph Monier (1823-1906)) mogły pomieścić łącznie 26 000 m3 wody. Dopływ wody do studzienek maszynowych regulowany był przez automatyczne urządzenia pływakowe. Na tym terenie znajdował się również dawny budynek kontrolny, który obecnie wykorzystywany jest do celów administracyjnych.

Zakład wodociągowy w Schwentnig.

Zlewnia zakładu znajdowała się na nizinie Odry-Ohle i zaczynała się około 5 km powyżej miasta na górnej Ohle w pobliżu Pirscham; rozciąga się do wału Tschechnitz. Grubość warstwy wodonośnej ziemi sięga 12 m.

  • System zlewni składał się z 378 studni rurowych o średnicy 150 mm każda, 26 studni rozciąga się w kierunku północnym na Schwendniger Feldmark: tworzyły one grupę I. 
  • Grupa II z 155 studniami znajdowała się w kierunku południowo-wschodnim na granicy pól Schwentuig, Althofnass i Radwanitz. 
  • Grupa III z 132 studniami znajduje się w Radwanitz. Klein Sägewitz i Tsehechnitz,
  • Grupa IV z 50 studniami na Odrze w pobliżu Pirschain  
  • Grupa V z 15 studniami w przedłużeniu grupy I w kierunku północnym. 
Cały obszar, z wyjątkiem dzielnicy Klein-Sägewitz, leży na terenie zalewowym Odry i prawie każdego roku jest raz lub kilka razy zalewany. Cała linia zlewni ma długość 8210 m. Studnie rurowe były oddalone od siebie o 21 m i kończą się, zamknięte od dołu, 50 cm nad warstwą nieprzepuszczalną koszem filtracyjnym o długości 3 m. U góry były zamknięte wodoszczelnie. Rury ssące o długości 115 m 1.W ..w które wprowadza się rury obserwacyjne, kończą się I m nad warstwą nieprzepuszczalną.

Woda gruntowa była pobierana z podłoża przez zasyfonowanie. Studnie są więc połączone z rurami syfonowymi lub kolektorowymi, które miały 300 mm 1.W. dla grupy 1, 500 mm 1.W. dla grupy II i IV, 600 mm 1.W. dla grupy III.
III o 600 mm I.W. i w grupie I o 500 mm 1.W. oraz w grupach II, III i IV o 900 mm 1.W. każda do dwóch studni zbiorczych o średnicy 4,50 m. i głębokości 10,75 m. każda zlokalizowana na terenie zakładu. średnicy i głębokości 10,75 m, liczonej od podłoża. Przewód ssący grupy V rozpoczyna się na wysokości 500 mm I.W. i wpływa do przewodu syfonowego grupy IV na wysokości 600 mm I.W. 

Przewody syfonowe grupy II i III ułożone były w kształcie piły, ponieważ położenie robocze pomp odpowietrzających znajduje się prawie w najniższym punkcie terenu. Na rurze syfonowej grupy III nasadzona jest rura odpowietrzająca o szerokości 150 mm, która służy również do odpowietrzania rury syfonowej grupy II. Dzięki piłokształtnemu ułożeniu rur syfonowych powstało 5 kulminacji, z których jedna znajduje się w studniach zbiorczych, a pozostałe 4 na terenie wód podziemnych. Nad tymi ostatnimi wybudowano wieże wentylacyjne. 
Grupy I. IV. i V. wlewały swoją wodę do studni zbiorczej I, natomiast woda grup II i III doprowadzana jest do studni zbiorczej II. Ze studni zbiorczych woda jest doprowadzana przez
Ze studni zbiorczych woda jest pompowana do wodociągu w Weidendamm na Rieslerze przez 2 rury ciśnieniowe o długości 850 mm każda i długości 4 km, które mają 155 m długości pod dwoma Ohlearmami w Pirscham.

Riesler składa się z 2 sekcji po 7 komór każda. Surowa woda przepływa przez drewniane koryta o wysokości 3 m, przez które powietrze przepływa z dołu do góry. Całkowita powierzchnia wynosi 720 metrów kwadratowych. Z Rieslera woda przepływa do basenów sedymentacyjnych, stamtąd do systemu filtrów szybkich, przez filtry odmanganiania i do zbiorników wody czystej. Riesler jest połączony z żeliwnym zbiornikiem sedymentacyjnym za pomocą rur zamykanych klapami. Oba zbiorniki sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubitego z prostymi ścianami wewnętrznymi i mają powierzchnię 3000 metrów kwadratowych każdy. Dopływ wody surowej odbywa się przez szczeliny w ćwierć okrągłej ścianie.  Odprowadzenie wody wstępnie sklarowanej odbywało się po przeciwnej stronie wlotu w kanałach przelewowych do systemu szybkich filtrów.

Zakład, wybudowany był w strefie "bez powodzi"  na "Schwentniger Berg", zajmował powierzchnię 2255 metrów kwadratowych. Składał się z maszynowni i kotłowni z przyległym magazynem węgla, budynku warsztatowego, dwóch studni zbiorczych, małej instalacji odfermentowania wody technologicznej i wody na potrzeby własne, filtra biologicznego do klarowania wody kanałowej oraz trzech budynków mieszkalnych, z których dwa były jeszcze częściowo wykorzystywane do celów biurowych i magazynowych.

W maszynowni znajdowały się 3 poziome maszyny pompowe Woolfa, z których każda napędzała z wału zamachowego dwie różnicowe pompy nurnikowe w piwnicy budynku. Każda maszyna pompowała do Rieslera 1500 m3 wody gruntowej na godzinę przy 3600 obrotach. W budynku turbiny znajdowała się również jedna duża i dwie małe pompy odgazowujące, sprężarka powietrza oraz dwa dynamo parowe. Duża pompa odgazowująca służące do odgazowania rur syfonowych przed uruchomieniem zakładu; przy 5400 obrotach na godzinę usuwała 720 m3 powietrza przy napięciu ssania 6,5 m.

Dwie małe pompy służą do usuwania powietrza z wody pod napięciem ssącym podczas pracy. Usuwały one przy 4080 obrotów na godzinę,  po 72 m3 powietrza. Sprężarka powietrza służyła do napełniania zbiorników powietrza i dostarczała 45 m3 powietrza na godzinę przy ciśnieniu wstecznym 2 atmosfer.
Dwa dynama parowe wytwarzały 30 kW przy 275 obrotach na minutę przy napięciu 220 woltów. Służyły one do oświetlenia elektrycznego całego zakładu. W kotłowni znajdowały się 4 kotły dwupłomiennie, każdy o powierzchni grzewczej 80 metrów kwadratowych i ciśnieniu roboczym 8 atm. , układ ekonomizera oraz układ oczyszczania wody zasilającej Dehne. Kotły posiadały przegrzewacze. Ponieważ obszar wód gruntowych był zlewnią stale uzupełnianą przez normalne opady atmosferyczne oraz przez wylewy Odry, w okresach suchych może zostać wypompowany do tego stopnia, że zaopatrzenie miasta staje pod znakiem zapytania. Aby tego uniknąć, na "Breite Wasser" Ohle wybudowano stację pomp. 

Woda z Ohle była przepompowywana do stawów rozsączających wykopanych wzdłuż trasy studni. Woda ta przesączała się do podłoża i wzbogaca wody gruntowe. Stacja pomp składała się z drewnianej wiaty, w której znajdowały się 4 pompy odśrodkowe z napędem elektrycznym, które mogły przepompować 24 000 metrów sześciennych wody z Ohle dziennie do stawów osadowych.

System wód podziemnych był w stanie przepompować 72.000 metrów sześciennych wód podziemnych na dobę z wymaganą rezerwą.

Dystrybucja wody

Sieć rurowa została pierwotnie zaprojektowana jako rozgałęziona, później jednak połączono jej końce ze sobą, tak że obecnie jest to prawie system obiegowy.

Sieć rurowa zaczynała się przy wodociągach trzema głównymi rurami, z których dwie miały średnicę 762 mm, a jedna 900 mm. Do rur domowych o średnicy od 13 do 52 mm 1.W., na które działało ciśnienie sieci wodociągowej - 2,5 do 3,5 atm, stosowało się przeważnie rury ołowiane o przepisowej minimalnej masie. Dla rur szerszych niż 52 mm stosowało się rury żeliwne zgodnie z normatywnymi stawkami Niemieckiego Związku Gazu i Wody. Całkowite zużycie wody w roku administracyjnym 1922 wynosiło 17 390 142 m3. Największy pobór wody w ciągu 24 godzin miał miejsce w dniu. lipca 1922 r. z 66 880 m3, najniższy zaś 11 lutego 1923 r. z 32957 m3. Średnie zużycie w ciągu 24 godzin wynosiło 47 650 m3.

W 1905 roku w południowej części miasta wzniesiono podwyższony zbiornik o pojemności 1800 m3, aby wyrównać nierównomierne zużycie w godzinach dziennych i nocnych.
i nocą i doprowadzić do natychmiastowego wyrównania ciśnienia. Długość sieci rurowej w dniu 31 marca 1924 roku wynosiła 455228 m, a liczba posesji podłączonych do sieci rurowej wynosiła 12382.

Oto kilka ciekawostek na temat wież ciśnień we Wrocławiu:
  • Wieża ciśnień na Borku jest jedną z najwyższych wież ciśnień w Polsce.
  • Wieża ciśnień na Grobli jest pierwszą wieżą ciśnień wybudowaną we Wrocławiu.
  • Wieże ciśnień we Wrocławiu pełniły ważną rolę w systemie wodociągowym miasta.
  • Wieże ciśnień we Wrocławiu są cennymi obiektami historycznymi i technicznymi.

Popularne posty z tego bloga

Wieża ciśnień - zasada działania - budowa - schemat - przeznaczenie