W 1596 roku miasto posiadało całkowite zaopatrzenie w wodę w ilości około 3000 m3, na 24 godziny, woda była doprowadzona do miasta drewnianymi rurami. Próba wymiany drewnianych rur na żelazne podjęta w 1784 roku nie przyniosła korzystnego rezultatu z powodu silnego, tworzenia się rdzy w tych rurach, w 1825 roku w mieście było jeszcze 13 400 metrów drewnianych rur.
W 1824 roku spłonęła " Matthiaskunst ", a w 1827 roku, aby uniezależnić się od zmieniającej się siły wody, zainstalowano tu parową stację pomp, która działała do 1872 roku. W 1840 r. postanowiono wybudować nową, większą pompownię wykorzystującą siłę wody z młyna czołowego, która miała zastąpić wszystkie pompownie.
Ten nowy mechanizm, zbudowany w latach 1842 - 1845, po przebudowie w latach 1921/22 dział do 1945 roku i produkował około 7000 m3 niefiltrowanej wody odrzańskiej na dobę.
Mimo że oddanie do użytku tego mechanizmu przyniosło znaczną poprawę zaopatrzenia w wodę śródmieścia, problem zaopatrzenia miasta w wodę nie był uważany za rozwiązany. Wręcz przeciwnie, pobudził on tylko pragnienie bardziej obfitego zaopatrzenia w wodę całego obszaru miasta, wodę, która mogłaby być wykorzystywana zarówno do picia, jak i do codziennego użytku.
Po długich negocjacjach, wiosną 1867 roku rozpoczęto prace nad nowym wodociągiem w " Weidendamm ", który miał dostarczać wodę odrzańską oczyszczoną przez filtry piaskowe.
Otwarcie zakładu nastąpiło 1 sierpnia 1871 roku. W kolejnych latach zakład był rozbudowywany zgodnie z rozbudową miasta poprzez budowę nowych filtrów i zbiorników na czystą wodę oraz instalację nowych maszyn i kotłów. Pod koniec lat 90. XX wieku profesor dr Elügge, Geh. Med.-Rat we Wrocławiu, z higienicznego punktu widzenia opowiedział się jednak przeciwko dalszemu wykorzystywaniu przefiltrowanej wody rzecznej do zaopatrzenia miasta.
Chciał, aby w jej miejsce pojawiły się wody gruntowe. Dzięki jego staraniom udało się nakłonić władze miasta do wyrażenia zgody na budowę zakładu zaopatrzenia w wodę gruntową na nizinie Odra-Ohla powyżej Wrocławia. Budowę nowego zakładu rozpoczęto w 1901 roku, a uruchomiono go pod koniec 1904 roku. Od samego początku działał bez zarzutu, ale szybko okazało się, że rzeczywista wydajność wodociągu jest niższa od wyliczonej.
W nocy z 28 na 29 marca 1906 roku, po częściowym zalaniu obszaru wód gruntowych i długim okresie suszy, nastąpiła nagła zmiana jakości wody z siłą katastrofy. Dotychczas obojętna lub lekko zasadowa woda zareagowała kwasowo. Zawartość kwasu siarkowego i wapna wzrosła czterokrotnie. Zawartość żelaza była nadzwyczajnie zwiększona, a zawartość manganu została wykryta po raz pierwszy. Chociaż początkowo żelazo zostało całkowicie usunięte przez Rieslera, to w obliczu manganu siarczan zawiódł całkowicie, a konsekwencje katastrofy były bardzo poważne z ekonomicznego punktu widzenia. Natychmiast podjęto najbardziej wszechstronne działania w celu wyeliminowania nieszczęścia.
Jednak wszelkie próby jak najszybszego przywrócenia pełnej sprawności systemu zaopatrzenia w wody podziemne początkowo okazały się daremne, a w celu zapobieżenia niedoborowi wody, rozbudowano zaopatrzenie w wodę z rzek. W ten sposób zlikwidowano powstałą klęskę wodną, chociaż dwie trzecie całego zapotrzebowania na wodę musiało być wykorzystane jako przefiltrowana woda odrzańska zamiast wody gruntowej. Dopiero w 1915 r. uporządkowano system zaopatrzenia w wodę gruntową poprzez wybudowanie nowych studni wód gruntowych w pobliżu Odry oraz utworzenie stawów przesiąkowych, do których doprowadzano nieoczyszczoną wodę z Ohle, aby wzbogacić wody gruntowe, dzięki czemu obecnie do zasilania wykorzystywane są wyłącznie wody gruntowe.
System filtracyjny zakładu w Weidendamm został w latach 1920/22 udoskonalony przez zainstalowanie systemu szybkiego filtrowania ze zbiornikami sedymentacyjnymi w górze rzeki oraz przez zainstalowanie filtrów demanganizacyjnych.
Zakład znajdował się u wylotu dawnej Herrenstraße "an den Mühlen ". Woda pobierana była z Odry ,nie była filtrowana. Później wykorzystywano ją tylko do płukania kanałów i czyszczenia kamieni. Instalacja składała się z 2 pomp wirowych napędzanych elektrycznie oraz napędzanych elektrycznie pomp odśrodkowych. Woda była pompowana na wysokość 20,4 m. Wydajność wynosiła 7000 m3 w ciągu 24 godzin. 36 studni publicznych było również utrzymywanych przez stare wodociągi.
Wodociąg przy dawnej ulicy " Weidendamm " .
Wodociąg położony był na lewym brzegu Odry na wschód i powyżej miasta i zajmował łączną powierzchnię 26 ha. Teren był zamknięty przez rzekę Oławę. Plan terenu dawał obraz całego zakładu. Służył on do filtracji, odfermentowania i odmangania wód podziemnych: w każdej chwili mógł zostać przebudowany w celu zaopatrzenia miasta w wodę odrzańską. Zakład składał się z dwóch basenów wstępnego oczyszczania o powierzchni wody ok. 1550 i 5900 metrów kwadratowych. Pomiędzy mniejszym basenem wstępnym a ulicą "Am Weidedamm" wznosił się budynek maszynowy, który na całej swojej powierzchni był podwyższony jako wieża ciśnień. Ma on powierzchnię 31 na 32 m. i ma 40 m wysokości do głównego gzymsu.
Przestrzeń wewnętrzna podzielona była na 4 równe pomieszczenia dwoma przegrodami ustawionymi pod kątem prostym do siebie. W pomieszczeniu północno-wschodnim znajdowały się maszyny pompowe zainstalowane w 1902 r.: 2 pionowe, dwukierunkowe, szybko działające maszyny pompowe. Dwie pionowe, dwustronnie działające, szybko działające maszyny Woolfa, obsługujące jednostronnie działające pompy dwuskładnikowe systemu Bergmansa. Każda z nich pompuje 1100 cbm wody do zbiornika podwyższonego z prędkością 6000 obrotów na godzinę.
W części północno-zachodniej zainstalowano w 1924 roku pompę turboodśrodkową o wydajności godzinowej 1800 m3. W pomieszczeniu południowo-zachodnim zainstalowano 2 maszyny Woolfa dwustronnego działania z kołem zamachowym. Obsługiwały one 2 pompy wysokociśnieniowe dwustronnego działania, każda o wydajności 1000 m3 na godzinę przy 900 obrotach.
W pomieszczeniu południowo-wschodnim znajdowały się 2 turbiny parowe, z których każda obsługiwała pompę odśrodkową o wydajności godzinowej 1200 m3 oraz generator prądu stałego o mocy 110 kW. Ten ostatni służył do zasilania zakładu w energię elektryczną.
Nad maszynami, na wysokości 31,35 m nad posadzką, znajdowała się kuta wieża, składająca się z 2 połówek. 6,30 m głębokości o pojemności 4125 m3.
Na wschód od budynku maszyn znajdowała się stara kotłownia z 3 kombinowanymi kotłami płomieniówkowo-rurkowymi tej samej wielkości i trzema kotłami dwupłomieniówkowymi, każdy o powierzchni grzewczej 95 m kw. Również kotły te wyposażone były w przegrzewacze. Woda zasilająca kotły była oczyszczana przez system Reiserta. W budynku maszynowym dołączonym do kotłowni wschodniej, tj. w budynku maszynowym przy kotłowni wschodniej zainstalowane są trzy poziome, dwukierunkowe maszyny zespolone, które napędzały podwójne pompy nurnikowe. Z prędkością 3600 obrotów na godzinę każda maszyna pompowała na filtry 1300 m3 wody odrzańskiej. W tym budynku znajdowała się również stojąca maszyna studzienna złożona z dynamem bocznikowym prądu stałego sprzężonym bezpośrednio, stanowiącym rezerwę dla elektrycznej pracy oświetlenia zakładu.
Na zachód od nowej kotłowni znajdował się stary zbiornik wody czystej składający się z dwóch połówek i mieszczący 2150 m3. Byłon murowany i sklepiony; nad nim znajdował się budynek mieszkalny urzędników z magazynem. Oprócz wyżej wymienionych budynków na tej posesji znajdował się również budynek warsztatowy, szopa próbnika rur oraz budynek stróża.
Na terenie położonym na południe od ulicy "Am Weidendamm" znajdowały się 4 filtry otwarte, Riesler ze zbiornikiem akumulacyjnym żelaza, dwa zbiorniki wody czystej, filtry demanganizacyjne, baseny sedymentacyjne i system szybkiego filtrowania.
Całkowita powierzchnia filtrów wynosiła 22 700 metrów kwadratowych. Ściany boczne filtrów otwartych 1-4 są nachylone były do wewnątrz i uszczelnione względem gruntu gliną. Dopływ wody surowej odbywał się przez półokrągły taras składający się z kilku stopni, odpływ wody przefiltrowanej od dołu przez ażurowy murowany kanał znajdujący się w przekątnej filtra, do którego w narożniku filtra podłączona była rura prowadząca do zbiornika wody czystej. Podczas czyszczenia filtrów następowało ich spuszczenie w dół.
Złoże filtracyjne wykonane było z czystego piasku po nim następowały warstwy nośne z drobnego i grubego żwiru, po którym znajdował drobny i gruby żwir, kamienie polne i kamienie z kamieniołomów.
Riesler
Riesler składał się z 2 sekcji po 7 komór każda. Surowa woda przepływa przez drewniane koryta o wysokości 3 m, przez które powietrze przepływa z dołu do góry. Całkowita powierzchnia oddziaływania wynosi. 720 metrów kwadratowych. Z Rieslera woda przepływa do basenów sedymentacyjnych, stamtąd do systemu filtrów szybkich, przez filtry odmanganiania i do zbiorników wody czystej. Riesler był połączony z żeliwnym zbiornikiem sedymentacyjnym za pomocą rur zamykanych klapami. Oba zbiorniki sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubitego z prostymi ścianami wewnętrznymi i miały powierzchnię 3000 metrów kwadratowych każdy. Dopływ wody surowej odbywła się przez szczeliny w ćwierć okrągłej ścianie. Odprowadzenie wody po wstępnym oczyszczeniu odbywało się po przeciwnej stronie wlotu w kanałach przelewowych do instalacji szybkiej filtracji.
Składała się ona z 20 filtrów, każdy o powierzchni 54 metrów kwadratowych, które były czyszczone zgodnie z systemem Reiserta poprzez usuwanie osadu za pomocą sprężonego powietrza. Instalacja jest zadaszona i połączona z budynkiem maszynowym, w którym znajdują się sprężarki wytwarzające sprężone powietrze oraz kotły powietrzne.
Z filtrów szybkich woda, która została już całkowicie oczyszczona, przepływała do dwóch filtrów demanganizacyjnych, aby usunąć ewentualne związki manganu, które mogły być jeszcze obecne. Miały one po 3000 metrów kwadratowych powierzchni i podobnie jak baseny sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubijanego o prostych ścianach wewnętrznych.
Filtry te były wypełnione zgodnie z systemem Puecha: perforowanym kamieniem cementowym, żwirem o 4 ziarnach i piaskiem rzecznym. Z tych filtrów filtrat przepływał do dwóch zbiorników wody czystej, które wykonane były z betonu ubijanego i przykryte pokrywami Moniera (Joseph Monier (1823-1906)) mogły pomieścić łącznie 26 000 m3 wody. Dopływ wody do studzienek maszynowych regulowany był przez automatyczne urządzenia pływakowe. Na tym terenie znajdował się również dawny budynek kontrolny, który obecnie wykorzystywany jest do celów administracyjnych.
Zakład wodociągowy w Schwentnig.
Zlewnia zakładu znajdowała się na nizinie Odry-Ohle i zaczynała się około 5 km powyżej miasta na górnej Ohle w pobliżu Pirscham; rozciąga się do wału Tschechnitz. Grubość warstwy wodonośnej ziemi sięga 12 m.
- System zlewni składał się z 378 studni rurowych o średnicy 150 mm każda, 26 studni rozciąga się w kierunku północnym na Schwendniger Feldmark: tworzyły one grupę I.
- Grupa II z 155 studniami znajdowała się w kierunku południowo-wschodnim na granicy pól Schwentuig, Althofnass i Radwanitz.
- Grupa III z 132 studniami znajduje się w Radwanitz. Klein Sägewitz i Tsehechnitz,
- Grupa IV z 50 studniami na Odrze w pobliżu Pirschain
- Grupa V z 15 studniami w przedłużeniu grupy I w kierunku północnym.
Cały obszar, z wyjątkiem dzielnicy Klein-Sägewitz, leży na terenie zalewowym Odry i prawie każdego roku jest raz lub kilka razy zalewany. Cała linia zlewni ma długość 8210 m. Studnie rurowe były oddalone od siebie o 21 m i kończą się, zamknięte od dołu, 50 cm nad warstwą nieprzepuszczalną koszem filtracyjnym o długości 3 m. U góry były zamknięte wodoszczelnie. Rury ssące o długości 115 m 1.W ..w które wprowadza się rury obserwacyjne, kończą się I m nad warstwą nieprzepuszczalną.
Woda gruntowa była pobierana z podłoża przez zasyfonowanie. Studnie są więc połączone z rurami syfonowymi lub kolektorowymi, które miały 300 mm 1.W. dla grupy 1, 500 mm 1.W. dla grupy II i IV, 600 mm 1.W. dla grupy III.
III o 600 mm I.W. i w grupie I o 500 mm 1.W. oraz w grupach II, III i IV o 900 mm 1.W. każda do dwóch studni zbiorczych o średnicy 4,50 m. i głębokości 10,75 m. każda zlokalizowana na terenie zakładu. średnicy i głębokości 10,75 m, liczonej od podłoża. Przewód ssący grupy V rozpoczyna się na wysokości 500 mm I.W. i wpływa do przewodu syfonowego grupy IV na wysokości 600 mm I.W.
Przewody syfonowe grupy II i III ułożone były w kształcie piły, ponieważ położenie robocze pomp odpowietrzających znajduje się prawie w najniższym punkcie terenu. Na rurze syfonowej grupy III nasadzona jest rura odpowietrzająca o szerokości 150 mm, która służy również do odpowietrzania rury syfonowej grupy II. Dzięki piłokształtnemu ułożeniu rur syfonowych powstało 5 kulminacji, z których jedna znajduje się w studniach zbiorczych, a pozostałe 4 na terenie wód podziemnych. Nad tymi ostatnimi wybudowano wieże wentylacyjne.
Grupy I. IV. i V. wlewały swoją wodę do studni zbiorczej I, natomiast woda grup II i III doprowadzana jest do studni zbiorczej II. Ze studni zbiorczych woda jest doprowadzana przez
Ze studni zbiorczych woda jest pompowana do wodociągu w Weidendamm na Rieslerze przez 2 rury ciśnieniowe o długości 850 mm każda i długości 4 km, które mają 155 m długości pod dwoma Ohlearmami w Pirscham.
Riesler składa się z 2 sekcji po 7 komór każda. Surowa woda przepływa przez drewniane koryta o wysokości 3 m, przez które powietrze przepływa z dołu do góry. Całkowita powierzchnia wynosi 720 metrów kwadratowych. Z Rieslera woda przepływa do basenów sedymentacyjnych, stamtąd do systemu filtrów szybkich, przez filtry odmanganiania i do zbiorników wody czystej. Riesler jest połączony z żeliwnym zbiornikiem sedymentacyjnym za pomocą rur zamykanych klapami. Oba zbiorniki sedymentacyjne wykonane były w całości z betonu ubitego z prostymi ścianami wewnętrznymi i mają powierzchnię 3000 metrów kwadratowych każdy. Dopływ wody surowej odbywa się przez szczeliny w ćwierć okrągłej ścianie. Odprowadzenie wody wstępnie sklarowanej odbywało się po przeciwnej stronie wlotu w kanałach przelewowych do systemu szybkich filtrów.
Zakład, wybudowany był w strefie "bez powodzi" na "Schwentniger Berg", zajmował powierzchnię 2255 metrów kwadratowych. Składał się z maszynowni i kotłowni z przyległym magazynem węgla, budynku warsztatowego, dwóch studni zbiorczych, małej instalacji odfermentowania wody technologicznej i wody na potrzeby własne, filtra biologicznego do klarowania wody kanałowej oraz trzech budynków mieszkalnych, z których dwa były jeszcze częściowo wykorzystywane do celów biurowych i magazynowych.
W maszynowni znajdowały się 3 poziome maszyny pompowe Woolfa, z których każda napędzała z wału zamachowego dwie różnicowe pompy nurnikowe w piwnicy budynku. Każda maszyna pompowała do Rieslera 1500 m3 wody gruntowej na godzinę przy 3600 obrotach. W budynku turbiny znajdowała się również jedna duża i dwie małe pompy odgazowujące, sprężarka powietrza oraz dwa dynamo parowe. Duża pompa odgazowująca służące do odgazowania rur syfonowych przed uruchomieniem zakładu; przy 5400 obrotach na godzinę usuwała 720 m3 powietrza przy napięciu ssania 6,5 m.
Dwie małe pompy służą do usuwania powietrza z wody pod napięciem ssącym podczas pracy. Usuwały one przy 4080 obrotów na godzinę, po 72 m3 powietrza. Sprężarka powietrza służyła do napełniania zbiorników powietrza i dostarczała 45 m3 powietrza na godzinę przy ciśnieniu wstecznym 2 atmosfer.
Dwa dynama parowe wytwarzały 30 kW przy 275 obrotach na minutę przy napięciu 220 woltów. Służyły one do oświetlenia elektrycznego całego zakładu. W kotłowni znajdowały się 4 kotły dwupłomiennie, każdy o powierzchni grzewczej 80 metrów kwadratowych i ciśnieniu roboczym 8 atm. , układ ekonomizera oraz układ oczyszczania wody zasilającej Dehne. Kotły posiadały przegrzewacze. Ponieważ obszar wód gruntowych był zlewnią stale uzupełnianą przez normalne opady atmosferyczne oraz przez wylewy Odry, w okresach suchych może zostać wypompowany do tego stopnia, że zaopatrzenie miasta staje pod znakiem zapytania. Aby tego uniknąć, na "Breite Wasser" Ohle wybudowano stację pomp.
Woda z Ohle była przepompowywana do stawów rozsączających wykopanych wzdłuż trasy studni. Woda ta przesączała się do podłoża i wzbogaca wody gruntowe. Stacja pomp składała się z drewnianej wiaty, w której znajdowały się 4 pompy odśrodkowe z napędem elektrycznym, które mogły przepompować 24 000 metrów sześciennych wody z Ohle dziennie do stawów osadowych.
System wód podziemnych był w stanie przepompować 72.000 metrów sześciennych wód podziemnych na dobę z wymaganą rezerwą.
Dystrybucja wody
Sieć rurowa została pierwotnie zaprojektowana jako rozgałęziona, później jednak połączono jej końce ze sobą, tak że obecnie jest to prawie system obiegowy.
Sieć rurowa zaczynała się przy wodociągach trzema głównymi rurami, z których dwie miały średnicę 762 mm, a jedna 900 mm. Do rur domowych o średnicy od 13 do 52 mm 1.W., na które działało ciśnienie sieci wodociągowej - 2,5 do 3,5 atm, stosowało się przeważnie rury ołowiane o przepisowej minimalnej masie. Dla rur szerszych niż 52 mm stosowało się rury żeliwne zgodnie z normatywnymi stawkami Niemieckiego Związku Gazu i Wody. Całkowite zużycie wody w roku administracyjnym 1922 wynosiło 17 390 142 m3. Największy pobór wody w ciągu 24 godzin miał miejsce w dniu. lipca 1922 r. z 66 880 m3, najniższy zaś 11 lutego 1923 r. z 32957 m3. Średnie zużycie w ciągu 24 godzin wynosiło 47 650 m3.
W 1905 roku w południowej części miasta wzniesiono podwyższony zbiornik o pojemności 1800 m3, aby wyrównać nierównomierne zużycie w godzinach dziennych i nocnych.
i nocą i doprowadzić do natychmiastowego wyrównania ciśnienia. Długość sieci rurowej w dniu 31 marca 1924 roku wynosiła 455228 m, a liczba posesji podłączonych do sieci rurowej wynosiła 12382.