Krakowskie wieże ciśnień

Historia krakowskich wodociągów zbiega się z okresem średniowiecza. Zaopatrywanie miasta Kraków w wodę odbywało się za pomocą akweduktów, za który odpowiedzialni byli dominikanie. Mówi o nim dokument z 1286 roku wystawiany przez księcia krakowskiego Leszka Czarnego. W późniejszych wiekach prowizoryczne akwedukty zastąpiły bardziej wyrafinowane urządzenia takie jak potężne koło z czerpakami z których przy obrocie woda wlewała się do specjalnego zbiornika skąd grawitacyjnie drewnianymi rurami płynęła do ustawianych w kilku punktach miasta mniejszych zbiorników zwanych rząpiami, bądź bezpośrednio do domów. Era krakowskich wież ciśnień rozpoczęła się u schyłku XIX i trwała do końca lat 50-tych.

Wikipedia / autor Jekl

Wieża ciśnień - Kraków ulica Nowohucka

Wieża ciśnień stoi na terenie Elektrociepłowni Łęg. Jest to prosta konstrukcja wykonana z żelbetu w kształcie grzybka ze smukłym trzonem i masywniejszą głowicą, w której znajduje się zbiornik z wodą. Obiekt posiada sporą ilość wnęk wentylacyjnych oraz wertykalnych okiennic.

Kolejowa wieża ciśnień w Krakowie

Wieża została zaprojektowana do celów przemysłowych oraz do pokrycia zapotrzebowania na wodę kolejowej infrastruktury w Krakowie. Kolejowa wieża ciśnień jest najważniejszą częścią urządzeń technicznych wchodzących w skład całego kompleksu stacji wodnych obsługujących tereny należące do kolei. W czasach świetności lokomotyw parowych, wieża ciśnień dostarczała wodę do żurawia, który następnie uzupełniał w wodę chłodnicę lokomotywy. 

Wieża ciśnień została wybudowana na planie koła. Posiada wysoki cokół wykonany z czerwonej cegły oraz trzon i głowicę oddzielonej od reszty obiektu fryzem ozdobnym w formie średniowiecznych machikuł. Całość wieńczy okrągły, lekko spadzisty dach. Wieża posiada żelbetowy zbiornik o pojemności 400 m3. Kolejowa wieża ciśnień została wybudowana w latach 20 tych XX wieku.

Wieża ciśnień w dzielnicy Skotniki

Obiekt mieści się przy ulicy Babińskiego i został wybudowany w roku 1914, kiedy to Kraków należał do Austro-Węgier. Wieża została wykonana z czerwonej cegły, a następnie jej elewację pokryto tynkiem. Wieża ciśnień została zespolona z budynkiem przemysłowym, w którym mieściły się przepompownie. Pierwotnie zbiornik wody miał pomieścić 300 m3 wody. Wieża z wyglądu przypomina kształt grzybka.

Kolejowa wieża ciśnień na stacji Kraków Prokocim Towarowy

Wieża ciśnień została wybudowana podczas drugiej wojny światowej w stylu nawiązującym do oficjalnej architektury III Rzeszy. Kształt wieży przypomina pionowy walec, wzmocniony dodatkowo słupami nośnymi. Obiekt posiada ciekawe zadaszenie oraz sporadyczne naświetlenie w formie otworów okiennych. Całość kompozycji architektonicznej nadaje wieży mroczny, wczesnośredniowieczny klimat.

Wieża ciśnień w Krakowie Prokocimiu (przy Pałacu Jerzmanowskich)

Obiekt jest jednym z najpiękniejszych wież ciśnień w Krakowie. Wieża ciśnień została wybudowana w roku 1894 w stylu neorenesansowym i stoi przy ulicy Górników Krakowie. Wejście do wieży bronią wysokie, drewniane drzwi osadzone głęboko w kamiennym cokole, wykonanym z kamienia ciosanego i dodatkowo bonowanym. Reszta elewacji wieży schowana jest w parterowym budynku wykonanym tak jak cała wieża ciśnień z czerwonej cegły. Trzon wieży odseparowany jest od cokołu fryzem kondygnacyjnym w formie ceglanego machikułu.

Okiennice ułożone symetrycznie o horyzontalnej strukturze, głęboko są umieszczone w elewacji wieży ciśnień. Dodatkowo zdobione gzymsami okiennymi wykonanymi z cegły i zwieńczonymi neorenesansowymi zwornikami. Całość wieży ciśnień wieńczy bogate w detale architektoniczne zadaszenie w formie blanek oraz dodatkowych pionowych, smukłych wieżyczek obronnych zakończonych dachem z lukarnami i masywną iglicą.

Wieża ciśnień w Krakowie przy ul. Hallera

Modernistyczna wieża ciśnień z roku 1974 reprezentująca modnego w PRL-u nurtu socmodernizmu. Jest to tzw. wieża ulgi, której zadaniem jest ochrona sieci wodociągowej przed nagłymi zmianami ciśnienia wody (uderzeniami hydraulicznymi). Architektura wieży ciśnień składa się z wysokiego, smukłego członu oraz termometrowych okien. Wieżę wykonano w postaci stalowego cylindra o średnicy 1200 mm i wysokości 24,30 m. U podstawy wykonano żelbetową komorę wspartą na fundamencie wieży.

Kolejowa wieża ciśnień na stacji Kraków Główny Towarowy 

Jest to wieża ciśnień w kształcie wiejskiego domu. Wykonana z czerwonej cegły i drewna.

Kolejowa wieża ciśnień przy stacji Kraków Nowa Huta

Wieża ciśnień została wybudowana w latach 50-tych z żelbetu. Typowa wieża składająca się z cokołu, trzony, głowicy i galeryjki widokowej.