Most średnicowy w Warszawie

 Most Średnicowy (niem. Durchmesserbrücke) to młodszy i jeden z dwóch warszawskich mostów kolejowych nad Wisłą. Wybudowano ją w latach 1921-1931 jako część Linii Średnicowej pomiędzy planowanym nowym budynkiem dworca głównego a poprzednikiem budynku dzisiejszego Dworca Wschodniego. Zniszczony podczas II wojny światowej, został odbudowany w zmienionej formie w okresie powojennym. Dziś ma cztery tory.

Most średnicowy w Warszawie
Most średnicowy w Warszawie


Most łączy warszawskie dzielnice Śródmieście i Praga-Północ. Po wschodniej stronie Wisły przecina biegnącą równolegle do rzeki ulicę Wybrzeże-Szczecińskie, skąd linia kolejowa biegnie nad stacją kolei lokalnej Warszawa Stadion, która znajduje się na północ od Stadionu Narodowego. Na zachodnim brzegu przecina biegnącą wzdłuż Wisły ulicę Wybrzeże-Kościuszkowskie, skąd wyniesiona linia kolejowa biegnie po filarach mostu jako wiadukt i na nasypie przez Powiśle na odcinku około 800 metrów, by na wysokości Muzeum Narodowego połączyć się z tunelem na skarpie wiślanej, przechodząc pod centrum Warszawy.

Most Średnicowy znajduje się pomiędzy mostami drogowymi Świętokrzyskim i Poniatowskim (każdy oddalony o około 400 metrów).

Decyzję o budowie czterokilometrowej linii kolejowej przez centrum polskiej stolicy z łączącym ją mostem na Wiśle podjął polski Sejm w 1919 roku; była to jedna z pierwszych uchwał po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Miała ona połączyć ówczesny Dworzec Wiedeński na zachodzie z dworcem w Terespolu na wschodzie; ujednolicone miały być różne rozstawy szyn.

Most kolejowy został zbudowany w latach 1921-1931 według projektu Aleksandra Pstrokońskiego jako stalowa konstrukcja kratownicowa w postaci dźwigarów półparabolicznych; długi okres budowy spowodowany był opóźnieniami wynikającymi z kryzysu finansowego. Wymienione Polskie Towarzystwo Budowlane było odpowiedzialne za prace budowlane, natomiast krakowski producent wagonów Zieleniewski i Fitzner-Gamper, producent stali Huta Królewska oraz specjalizujące się w budowie mostów Towarzystwo K. Rudzki i Spółka. Filary, których fundamenty sięgały do 18 metrów poniżej poziomu wody, wykonane były z bloków kamiennych, podtrzymywały one pięć wysokich łuków kratownicowych wykonanych ze stali, w których przebiegał podwójny tor. Most budził kontrowersje wśród miejscowej ludności, gdyż jego łuki częściowo zakłócały widok na panoramę miasta. Elektryfikację zakończono dopiero w 1936 r.

13 września 1944 r. most został wysadzony przez oddziały niemieckie w ramach wycofywania wojsk z dzielnic Warszawy na wschód od Wisły. W latach 1945-1949 obiekt został odbudowany w zmienionej formie na pomostach skróconych o 5 metrów. Ze względu na skrócenie filarów, torowisko przebiega na wysokości odpowiadającej poprzedniemu mostowi ze względu na nową formę konstrukcyjną. Przeniesienie kratownicy z góry do dołu torowiska (kratownica z pokładem powyżej) było reakcją na krytykę wyżej wznoszącej się konstrukcji poprzednika. Jednocześnie wzdłuż Wisły wybudowano dwa dodatkowe pirsy dla planowanej drugiej, dodatkowej pary torów. Nowa konstrukcja została zaprojektowana przez Franciszka Szelągowskiego. Pierwotnie Biuro Odbudowy Stolicy planowało most dwupoziomowy, na którym na górnym poziomie miałby się odbywać ruch kołowy i pieszy, a na dolnym - kolejowy. Jednak w pierwszym etapie Ministerstwo Transportu zatwierdziło finansowanie budowy mostu tylko dla dwóch torów, a także rozbudowy po przebudowie tunelu miejskiego Linii Średnicowej. W nowej konstrukcji, realizowanej przez firmę budowlaną Mostostal, zastosowano po raz pierwszy w Polsce metodę rusztowań wysuwanych (bez podtrzymywania konstrukcji pozornych). Most został ponownie otwarty z połączeniem z siecią kolejową.

Ponowne otwarcie z połączeniem ze stacją Warszawa Główna, która tymczasowo pełniła funkcję stacji głównej, nastąpiło 23 czerwca 1949 r. W latach 60. XX w. - na krótko przed rozpoczęciem budowy nowego, podziemnego dworca głównego - ukończono przedłużenie mostu dla drugiej pary torów. Ta dodatkowa para torów jest wykorzystywana jako trasa do nowej stacji centralnej; dwa tory są wykorzystywane do ruchu dalekobieżnego; pozostałe dwa są wykorzystywane przez ruch regionalny.

Od 29 czerwca do 1 września 2013 r. na częściowo zamkniętym moście prowadzone były prace remontowe. Prace obejmowały wymianę ponad 3700 metrów torów i 2888 elementów mostów. Prace remontowe umożliwiły przywrócenie prędkości eksploatacyjnej 60 km/h

Popularne posty z tego bloga

Wieża ciśnień - zasada działania - budowa - schemat - przeznaczenie