Pałac z 1826 roku Hansa II Grafa von Henckel-Gaschin

Pałac z 1826 roku Hansa II Grafa von Henckel-Gaschin ( ToAr - CCA 3.0 )

 

Polski zamek Krowiarki znajduje się w górnośląskiej wsi Krowiarki (niem. Preußisch Krawarn; do 1914 r. polski Krawarn), dzielnicy gminy Pietrowice Wielkie w powiecie raciborskim i był m.in. rezydencją rodu von Strachwitz oraz rodziny hrabiowskiej Henckel von Donnersmarck (od 1911 r. Henckel-Gaschin). Inna pisownia: Pruski zamek Krawarn.

W Krowiarkach, zanim powstał obecny pałac, istniał drewniany zamek pochodzący z 1678 r. Został on zbudowany przez rodzinę von Bees i w 1690 r. trafił w ręce Leopolda Paczyńskiego. Od 1800 roku właścicielami byli hrabiowie Strachwitz.

W 1826 r. murowany budynek wzniósł Ernst Joachim von Strachwitz, a w latach 1852-1887 został ponownie przebudowany przez Nikolausa Strachwitza. W przebudowie brał udział architekt Walter Kyllmann. Karl Strachwitz w 1842 roku sprzedał wieś hrabiemu Gaschin, a po ślubie hrabiny Wandy von Gaschin z Hugo II. Henckel von Donnersmarck w 1856 roku, pałac przeszedł w ręce rodziny hrabiowskiej Henckel von Donnersmarck.

Pożar w 1892 roku zniszczył głównie drewniane skrzydło północne pałacu, po czym pałac nabrał obecnego wyglądu w 1896 roku, kiedy to zakończono dobudowę skrzydła murowanego. Starsze skrzydło pałacu zostało zbudowane w stylu neorenesansowym i neobarokowym, jest otynkowane, pomalowane na czerwonawy kolor i ma wydłużony dach mansardowy. W centrum wznosi się duża neobarokowa wieża. W budynku pałacu znajduje się wiele przedmiotów dekoracyjnych, takich jak kartusze, czyli maski. Dwu- lub czterokondygnacyjny budynek podzielony jest na 115 pomieszczeń i 30 piwnic. Trzy najbardziej znane z nich to Sala Balowa, Sala Brązowa i Sala Mauretańska.

Edgar, syn Hugona II, miał tu swoją rezydencję od 1911 roku i założył rodzinę Henckel-Gaschin. W 1939 roku właścicielem pałacu jest Hans II, hrabia Henckel-Gaschin. W posiadaniu tej rodziny pałac pozostawał do 1945 roku. Na krótko przed zbliżaniem się Armii Czerwonej rodzina opuściła pruski Krawarn. Po wojnie budynek był wykorzystywany jako szkoła partyjna, dom dziecka i szpital. W latach 80-tych został opuszczony i do dziś (2006) stoi pusty. Stan zamku z czasem uległ pogorszeniu i wymaga generalnego remontu.

Mauzoleum, grobowiec rodzinny Donnersmarcków, zostało zbudowane około 1870 roku w stylu neoklasycznym. Budynek ma krzyżowy plan parteru i cztery kolumny na każdej ze stron wejścia. W krypcie znajduje się kopuła pokryta blachą.

W skład zespołu pałacowego wchodzi park angielski o powierzchni około 18 ha. Istnieje wiele różnych gatunków drzew, a także egzotycznych. Został on rozplanowany w XVII wieku i przeprojektowany przez Nikolausa Strachwitza w latach 1852-1877.

Około 100 metrów na północny zachód od krypty znajdował się kort tenisowy i pawilon, w którym przebywała rodzina hrabiego. Inne budynki to Dom Kawalerów i wozownia ze stajniami i ujeżdżalnią, z połowy XIX wieku. Dziedziniec zamkowy został zbudowany w 1877 roku. W skład dóbr hrabiego wchodził nie tylko pałac i dziedziniec zamkowy, ale także Amandhof, Niklashof, Wandaremise, dobra Thurmas czy dobra Makau.

W 1910 roku wybudowano we wsi większy, murowany kościół. Istniejący jeszcze wtedy stary Schrothholzkirche został następnie nabyty przez hrabiego Edgara Henckel von Donnersmarck w 1913 roku i wyremontowany, ponieważ popadł w krytyczny stan i nie był już używany przez mieszkańców. Drewniany kościół stał się wówczas kościołem zamkowym. Wykonany był w całości z drewna, a w środku był pięknie urządzony. Został zniszczony przez dwie bomby lotnicze podczas II wojny światowej.