Zamek w Będzinie

 Zamek w Będzinie to zamek w Będzinie w południowej Polsce. Kamienny zamek pochodzi z XIV wieku, a poprzedza go drewniana fortyfikacja, która została wzniesiona w XI wieku. Była to ważna fortyfikacja w Królestwie Polskim, a później w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wieś Będzin wywodzi się z IX w. Miejscowy drewniany fort, który według zapisów istniał już w XI w., został zniszczony podczas najazdu tatarskiego w 1241 r., a następnie odbudowany.

Zamek w Będzinie ( GrzegorzImielowski CCA 4.0 )

Za panowania Kazimierza Wielkiego zamek otrzymał modernizację z drewnianej warowni na kamienną. Kamienny zamek funkcjonował już w 1348 r. Rozrastająca się osada handlowa Bytom otrzymała wkrótce potem, w 1358 r., prawa miejskie na prawie magdeburskim.

Zamek miał być placówką wojskową na południowo-zachodniej granicy Królestwa Polskiego (później Rzeczypospolitej Obojga Narodów). Była to najdalej wysunięta na zachód fortyfikacja, która miała powstrzymać ewentualny najazd na Małopolskę z ziem czeskich i śląskich. W 1364 r. zamek odwiedził Karol IV, cesarz rzymski. W 1588 r. więziony był tu Maksymilian III, arcyksiążę austriacki, po klęsce w wojnie o sukcesję polską (1587-1588).

Pod koniec XVI wieku zamek popadł w ruinę. Pożar w 1616 r. i zniszczenia podczas potopu w 1657 r. spowodowały dalsze zniszczenia. Twierdza była okresowo naprawiana, ale ze względu na zmiany w układzie granic i stosunków Polski z sąsiadami, straciła wiele ze swojego znaczenia. Po rozbiorach Będzin dostał się pod panowanie pruskie, a zamek stał się własnością Hohenzollernów. W 1807 r. pobliskie ziemie przeszły do Księstwa Warszawskiego, a w 1815 r. do Kongresówki. W 1825 r. zamek praktycznie się rozpadał, a gdy kawałek kamienia przygniótł przechodnia, zarządzono rozbiórkę zamku, ale zanim ją rozpoczęto, zamek uznano za zabytek. W latach 30-tych XIX wieku zamek został kupiony przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego i częściowo odbudowany, w środku tymczasowo mieścił się kościół protestancki, jednak po śmierci Raczyńskiego w 1845 roku plany otwarcia tam akademii lub szpitala zostały porzucone, a zamek ponownie popadł w ruinę.

Zamek nie został ponownie odbudowany aż do czasów Polski Ludowej, kiedy to w latach 1952-1956 otwarto w nim muzeum.