Opolskie wieże ciśnień - historia wodociągów
Dawni mieszkańcy wczesnośredniowiecznego grodu na Ostrówku pobierali wodę pitną bezpośrednio z pobliskiej rzeki Odry za pomocą drewnianych wiader. Dopiero w roku 1350 na terenie dzisiejszego Opola zaczęły funkcjonować miejskie wodociągi zaopatrujące dzięki sieci drewnianych rur prywatne i publiczne zbiorniki wodne. O ile sama woda była darmowa, to korzystanie z miejskich rurociągów było już płatne. Dozór nad siecią wodociągową sprawował - Wasserführer. Woziwoda, rurmistrz odpowiedzialny był również za transport wody w drewnianych beczkach i konserwacji rurociągów. W 1816 roku miasto Opole zdecydowało się zainwestować środki pieniężne pochodzące z podatków w miejska infrastrukturę wodociągowa. Nowe, marmurowe zbiorniki wybudowano w 1833–34 roku, dwa z nich umieszczono na Rynku, a jeden w rejonie kościoła św. Krzyża. Kolejne dziesięciolecie wymusiło budowę czwartego zbiornika wody. W tym czasie powstała również w Śródmieściu nowa 37 metrowa studnia wiercona.
 |
| Opole wodociągi |
W roku 1872 pod wpływem gwałtownego rozwoju miasta powstał zakład wodociągowy. Kilkadziesiąt lat później powstała nowoczesna siec wodociągowa zbudowana z żeliwnych rur i biegnąca pod ziemią. W 1896 roku zostaje wybudowana pierwsza wieża ciśnień w Opolu przy dzisiejszej ulicy Oleskiej 64.
Wieża ciśnień przy ulicy Oleskiej 64 w Opolu
Nieruchomość wodociągowa została zaprojektowana przez niemieckiego inżyniera W. Pfeffera. Prace budowlane ruszyły w roku 1893, natomiast cały kompleks wodociągowy razem z wieżą ciśnień, stacją filtrów oraz nowoczesnym zakładem został oddany do użytku w 1886 roku.
Architektura wieży ciśnień
Wieża ciśnień została zaprojektowana przez Pfeffera w stylu neogotyckim i w całości wykonana jest z czerwonej cegły. Nieruchomość jest bogata w liczne ceglane detale i elementy architektoniczne nadające wieży średniowiecznej tajemniczości. Wieża ciśnień została wzniesiona na planie koła. Składa się z wysokiego ,masywnego cokołu udekorowanego poziomymi pasami fryzów ceglanych oraz portalu wejściowego. Solidne drzwi wykonane z drewna prowadzą do wnętrza wieży. Tuż nad nimi zawieszona jest na elewacji wimperga imitująca trzy wieżyczki w formie wąskich pilastrów wystających lekko z lica muru. Całość ceglanej kompozycji wieńczą blanki połączone łukiem ze zwornikami akcentującymi gzyms nadokienny wmurowanym do wnętrza ściany oknem. Herbarz z datą ukończenia wieży został zawieszony na portalem. Wysoki cokół kończy pas gzymsów i fryzów ułożonych w różnej kompozycji imitujących ślepą galeryjkę.
Trzon wieży posiada skromne naświetlenie w postaci małych okiennych parafrazujących ostrołukowe gotyckie okno. Na środku elewacji umieszczony jest herb Opola - pewnie odlany z betonu. Trzon wieńczy pas fryzu arkadowego, dodatkowo ozdobionego cegłą.
Głowica wieży spoczywa na podporze tynkowanej z widocznymi żebrami nośnymi. Na elewacji wmurowano małe prostokątne okienka oraz dodano zdobienie w formie pasów z fryzami. Całość wieży ciśnień kończy dach stożkowy z iglicą dodatkowo ozdobiony mniejszymi szczytami w formie obronnych wieżyczek.
Dane techniczne wieży ciśnień :
Nieruchomość posiada 51 metry wysokości oraz zbiornik stalowy o pojemności 500m3
Zakładowa wieża ciśnień na terenie dawnej cementowni Bolko.
Wieża została wybudowana w roku 1910. Nie reprezentuje żadnego stylu architektonicznego. Jest to prosty obiekt wodociągowy w kształcie grzybka.
Kolejowa wieża ciśnień, stacja kolejowa Opole Główne.
Nieruchomość składa się z wysokiego cokołu. Na dolnej elewacji widać wodomierz, który mierzył poziom wody. Trzonu z oknami i filarami nośnymi. Kołnierzem wykonanym z żelbetu oraz betonowej głowicy i dachu w kształcie stożka. Całość wieńczy wieżyczka wentylacyjna. Wieża została wybudowana na potrzeby niemieckiej kolei, która dotarła do Opola w XIX wieku. W tamtym czasie połączenia z naszym miastem obsługiwała firma - Koleje Górnośląskie. Zapewniała ona komunikację Wrocławia miastami na Śląsku.
Kolejowa wieża ciśnień na stacji Opole Groszowice.
Wieże ciśnień stoją koło siebie, pierwsza ceglana w kształcie grzybka, druga stalowa i znacznie wyższa. Obie nieruchomości są bardzo zdewastowane i nie nadawają się do użytkowania.
Wodociągi w Opolu - historia
Wodociąg został uruchomiony w 1898 r. pod zarządem miejskim i składał się wówczas z 4 studni rurowych z systemem pomp mamuta, które były obsługiwane ze wspólnej maszynowni.
Wodociąg składał się z 4 studni rurowych z potężnymi systemami pompowymi, które były zasilane ze wspólnej elektrowni, systemu tryskaczowego i systemu filtrów do odraczania i oczyszczania wody surowej, zbiornika wody czystej o pojemności 700 cbm oraz zbiornika podwyższonego, który również mógł pomieścić 700 cbm wody czystej.
Urządzenia pompujące wodę składały się z dwóch poziomych maszyn parowych zespolonych o skoku tłoka 700 mm i prędkości 60 obrotów na minutę, urządzeń kondensacyjnych i pomp zasilających kotły. Parę wodną wytwarzano w dwóch kotłach dwupłomiennych, każdy o powierzchni grzewczej 67,5 m2 , pracujących pod ciśnieniem 8 Atm.
Napięcie pary. Rurociąg ciśnieniowy i sieć rozdzielcza zostały zaprojektowane zgodnie z systemem cyrkulacji i w momencie oddania do eksploatacji miały długość około 24 300 m. W pierwszym roku działalności wodociągi przepompowały 700 000 metrów sześciennych. Ten stosunkowo wysoki wskaźnik dostaw wynikał prawdopodobnie głównie z faktu, że woda była początkowo dostarczana bez wodomierza, a opłata, którą należało uiścić, opierała się na wartości czynszowej ówczesnych wodociągów.
wartość czynszową mieszkań lub lokali użytkowych, co oczywiście prowadziło do znacznego marnotrawstwa wody. Dlatego też powszechne wprowadzenie wodomierzy nastąpiło do 1 maja 1900 roku. Następnie konsumpcja znacznie spadła do 432942 cbm w 1903 roku. W okresie poprzedzającym tę datę sieć wodociągowa została rozbudowana o 2 dodatkowe studnie rurowe o głębokości ok. 70 m oraz 1 studnię artezyjską o głębokości ok. 700 m.
głębokość ok. 700 m. Średnia głębokość filtrów studziennych wynosi 70 m od powierzchni ziemi. Nowe i kolejne odwierty musiały być wykonywane w coraz większej odległości od maszynowni, w której znajduje się sprężarkownia, dlatego zdecydowano się na pompowanie tych odwiertów za pomocą pompowni głębinowych z napędem elektrycznym, aby uniknąć większych strat w przewodach powietrznych. Stare mamucie pompownie studni 2, 4 i 6 zostały zdemontowane i również zastąpione pompami elektrycznymi.
a także zastąpione elektrycznie napędzanymi pompowniami głębinowymi. Zwiększyło to zasoby wody do tego stopnia, że przez długi czas nie trzeba było wiercić nowych studni. W wyniku wspomnianej zmiany sposobu pompowania, istniejący system pomp parowych nie był już wykorzystywany w dotychczasowy sposób i postanowiono zainstalować dwie pompy ssąco-tłoczące o napędzie elektrycznym tego samego typu w celu całkowitego zelektryfikowania wodociągu.
Pompy ssące i ciśnieniowe o wydajności 100 cbm z napędem na godzinę w wieży ciśnień. Obecnie gotowe do eksploatacji są: 5 studni z elektrycznymi pompowniami głębinowymi, 3 pompownie mamutowe, 1 studnia artezyjska; w budowie jest 1 studnia z elektryczną pompownią głębinową. Produkcja czystej wody w ostatnim roku eksploatacji wyniosła 100 7580 cbm. Należy również wspomnieć, że Aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na wodę, należało rozbudować instalację odszlamiania musiały zostać powiększone, aby poradzić sobie z rosnącą objętością wody. 3 komory zostały powiększone o 2 komory.
Źródła :